ابهر شهر خانه های سفید

تعدادی از عمارات و محوطه های باستانی در شهرستان ابهر

 تعدادی از عمارات و محوطه های باستانی در شهرستان ابهر در نوشته های قبلی معرفی شده اند اینجا برخی دیگر  از عمارات و محوطه های باستانی شهرستان را معرفی می کنم

ارگ سلطنتی ابهر

معبد صخره ای داش کسن ابهر

بنای تاریخی چلبی اوغلی ابهر

حمام سالار ابهر

ارگ سلطنتی ابهر
در حدود 37 کیلومتری شهر زنجان از شمال شهرستان ابهر و در وسط شهر تاریخی سلطانیه، ارگ سلطنتی سلطانیه که در گذشته کهن دژ نامیده می شد، با ابعادی در حدود 450 × 450 متر در زمینی به مساحت تقریبی 18 هکتار واقع شده و بناهای تاریخی و آثار قدیمی و ارزشمند بسیاری را در بر گرفته است. محدوده ارگ از دو بخش خندق و حصار تشکیل شده...  و آثار ارزشمندی از معماری و شهرسازی دوران مغول را در خود جای داده است. ارگ سلطنتی سلطانیه که خواجه رشیدالدین فضل الله (وزیر با لیاقت الجایتو) نایب التولیه آن بوده است، علاوه بر گنبد بزرگ سلطانیه که در قسمت جنوب باختری آن قرار گرفته، شامل بناهای متعددی بوده است که مجموعه ابواب البر، جالب ترین و مهم ترین عنصر شهری این منطقه را تشکیل می داده است. ابواب البر شامل مدرسه، دارالشفاء که محل درمان بیماران بوده، دارالضیافه که مرکز پذیرایی از مسافران و مامورین دولتی و ادای نذورات رسمی و مراسم آشپزی بوده، دارالکتب که کتابخانه عمومی بوده، دارالسیاده که در آن ها از سادات مسافر پذیرایی می شده، خانقاه که صوفیان و سالکان طی مراحل تصوف و ارشاد مریدان خود را در آن جا تربیت می کردند، بیت القانون، دیوانخانه ای به نام کریاس، مسجد جامع و بالاخره آرامگاه سلطنتی با موقوفات متعدد، از مهم ترین قسمت های ارگ سلطنتی بوده است. امروزه تقریباً تمام بناهای یاد شده به جز گنبد عظیم سلطانیه که در جنوب باختری ارگ قرار گرفته، از بین رفته اند که تلاش و پیگیری از سوی باستان شناسان و کاوشگران برای شناسایی آثار این دوره در محدوده ارگ در جریان است.
معبد صخره ای داش کسن ابهر

 
معبد صخره ای داش کسن یا مجموعه غارهای داش کسن که در حدود 10 کیلومتری جنوب خاوری روستای ویر و ارتفاعات سلطانیه واقع شده، نیایشگاه آیین مهرپرستی درعهد ساسانیان بوده است. این معبد با پلانی چلیپایی همراه با محرابه مهرپرستان به سده های اول و دوم میلادی تعلق دارد. نقش و نگارها و طرح های داخل این غار در دوره های مختلف تاریخی و بیش تر توسط حاکمان وقت یا نزدیکان آن ها صورت گرفته است. مسلم شده که قدمت نقوش موجود در غار به دوره ایلخانان مغول یعنی قرن هشتم هجری قمری بازمی گردد. معبد داش کسن که از نظر نقشه و خطوط تزیینی از باارزش ترین نمونه های معماری صخره ای در طول تاریخ معماری ایران به شمار می آید، در زمان خود بسیار مقدس بوده و نقوشی از هنر چینی و ایرانی را بر تن خود دارد که اکنون بسیار مهم هستند. از میان نقش های چینی این معبد، نقش اژدهایی به طول 5 متر و عرض حدود 5/1 متر قابل ذکر است که از بزرگ ترین نقش های معبد به شمار می آید. طاقچه های زیبایی که در قسمت های باختری و خاوری معبد و در کنار نقش اژدها کنده شده اند، از دیگر آثار باارزش سنگ تراشی در این غار هستند. نقش های اسلیمی موجود در این غار که بسیار هنرمندانه تراشیده شده اند، نمایانگر دخالت هنرمندان مسلمان در به وجود آوردن نقش های این معبد است.
بنای تاریخی چلبی اوغلی ابهر
بنای تاریخی و معروف چلبی اوغلی منسوب به سلطان چلبی است و به نظر می رسد در قرن هشتم هجری قمری ساخته شده باشد. مجموعه بناهای چلبی اوغلی در جنوب باختر منطقه سلطانیه و در مسیرعبوری سلطانیه به خدابنده قرار گرفته است. این بنا مقبره سلطان چلبی است که می توان آن را به دو بخش خانقاه و مقبره تقسیم کرد. ستون های رواق دور صحن خانقاه در ضلع باختری در حال مرمت و بازسازی هستند. براساس نظر پژوهشگران، ساختمان خانقاه که شامل صحن مرکزی است، زودتر از ساختمان مقبره ساخته شده است. کتیبه ای که در قسمت ایوان جنوبی حک شده، یکی از مدارک مهم در یافتن تاریخ واقعی خانقاه است. از متن باقیمانده این کتیبه، چنین استنباط می شود که بنای خانقاه بین سال های 657 و 683 ساخته شده است. طرح معماری خانقاه با الهام از افکار و عقاید صوفیه ساخته شده و از ساخت هر یک از این فضاها منظور خاصی وجود داشته است. در ضلع های باختری و باختری خانقاه، 9 حجره به طور قرینه و روبروی هم قرار گرفته اند. بنای چلبی اوغلی روبروی گنبد بزرگ سلطانیه و بقعه ملا حسن کاشی قرار گرفته و از کنار هر یک از این سه بنا، دو بنای دیگر را به راحتی می توان دید.
حمام سالار ابهر
حمام سالار که در محوطه ارگ سلطنتی قرار گرفته در دوره قاجاریه و توسط سیف علی خان کلانتر ساخته شده و در دوره پهلوی به نام حمام سالار مشهور شده است. هم اکنون این حمام در حال آماده سازی برای احداث سفره خانه سنتی در محوطه ارگ می باشد